Coraz częściej w kontekście kryptowalut pojawiają się takie terminy jak „token” i „tokenizacja”. Zyskują one coraz większe znaczenie w świecie cyfrowych walut. Sprawdźmy zatem, co to jest token i jakie są jego rodzaje, jak działa token i do czego można go użyć.
Pojawienie się bitcoina i blockchainu, a potem innych kryptowalut okazało się ważną rewolucją cyfrową, która wpłynęła na kwestie związane z płatnościami, inwestowaniem i stała się przydatna również poza światem finansów. Częścią tej rewolucji stały się także tokeny. Niekiedy używa się ich wymiennie z terminem „kryptowaluty”, ale to błąd. Nie można ściśle utożsamiać tokenu i kryptowaluty, chociaż są częścią tego samego świata cyfrowych aktywów. Na początek musimy zatem wyjaśnić, co to znaczy token i co się za tym kryje.
Token – co to jest?
Tokeny znane są już od dawna. W przeszłości były i obecnie są nadal używane jako klucze dostępu (autoryzujące) lub jako elementy zabezpieczenia sesji w bankowości. To oczywiście zaledwie dwa z wielu przykładów ich zastosowań. Jednak prawdziwa kariera tokenów rozpoczęła się wraz z powstaniem blockchainów, a przede wszystkim protokołu ethereum. Wtedy właśnie zaczęła powstawać infrastruktura, która pozwalała łatwo tworzyć tokeny.
Co to jest token? Nie ma tu ścisłej definicji, a pojęcie tokenu jest dość szerokie. W uproszczeniu możemy napisać, że to rodzaj wirtualnego żetonu wydawanego podczas tokenizacji, o której napisaliśmy w dalszej części tego artykułu. Takie wirtualne żetony można bez problemu przesyłać i odbierać. Nie funkcjonują one jednak w każdej sieci (np. nie ma ich w blockchain bitcoin). Tokeny bywają nazywane podzbiorem kryptowalut i reprezentują jakieś aktywa lub funkcje aplikacji. Mogą odzwierciedlać cyfrową wersję fizycznie istniejącego przedmiotu, często są używane do zbierania funduszy przez nowe projekty i firmy, którymi zainteresowani są inwestorzy.
Jak działa token?
Tokeny można przesyłać bezpośrednio od jednego podmiotu lub osoby do drugiego podmiotu/osoby i nie potrzeba do tego żadnych pośredników. Mamy tu więc podobieństwo z kryptowalutami. Działanie tokenów jest oparte na architekturze określonego blockchainu (najczęściej ethereum). Każdy z tych tokenów ma określoną, zakodowaną informację i każdy token jest inny. Tokeny są przechowywane w formie danych w blockchainach. Dzięki temu mamy gwarancję niepowtarzalności każdego tokenu.
Token a tokenizacja
W kontekście tokenów często mówimy o tokenizacja. Za tym określeniem kryje się zarazem generowanie nowych tokenów, jak i nadawanie im określonej wartości. W wyniku tokenizacja token może odzwierciedlać różne prawa (np. udziały w spółkach, możliwość płatności za określone aktywa i towary). Często o tokenizacja mówimy, gdy następuje emisja udziałów jakiejś spółki lub przedsięwzięcia, a wszystko odbywa się właśnie w formie cyfrowych tokenów. Każdy z tych tokenów ma określone warunki określające używanie wirtualnych żetonów. Tokenizacją nazywamy także takie cyfrowe przekształcenie projektu biznesowego, które opiera się na blockchainie i tokenach. Ogólnie zatem ten termin odnosi się do procesu tworzenia tokenów i przypisywania im pewnych wartości.
Tokeny – rodzaje
Skoro wiemy już, co to jest token i jak działa, warto zwrócić uwagę, że nie istnieje jeden rodzaj tokenów. Wyróżnia się ich cztery rodzaje.
Token użytkowy (Utility Token)
Emitowany, aby sfinansować określony projekt, umożliwia dostęp do tego projektu, jego zasobów i usług z nim związanych. Taki token działa tylko w obrębie danego systemu i jest tam środkiem płatniczym. Takie tokeny są często emitowane do pozyskiwania środków w ramach ICO (Initial Coin Offering), gdy firma chce wejść na giełdę i zbiera kapitał.
Token towarowy (Commodity Token)
Jego wartość jest wyceniana w odniesieniu do realnych aktywów (np. złoto).
Token bezpieczeństwa (Security Token)
Jest traktowany jak papiery wartościowe i określa udział np. w wybranej spółce. Taki token zastępuje tradycyjne papiery wartościowe.
Token NTF
Powiązany jest z unikatowymi towarami (np. cyfrowymi), może być używany do zakupu różnych wirtualnych zasobów.
Standardy tokenów
Tokeny mogą opierać się na różnych standardach, przy czym jedne z tych standardów są popularniejsze, inne – rzadziej spotykane. Oto najczęściej używane standardy tokenów:
- ERC-20 – jeśli będziemy mieli do czynienia z tokenami, z dużym prawdopodobieństwem natrafimy właśnie na taki typ tokenów. Ten standard opiera się na blockchainie ethereum i to właśnie ten standard przyczynił się do gwałtownego wzrostu popularności tokenów;
- ERC-721 – standard używany głównie przy tokenach NFT. Każdy token wygenerowany w tym standardzie jest unikalny i niewymienny, odnosi się do wartości różnych aktywów (np. dzieło sztuki);
- inne ERC – mniej spotykane, ale również korzystające z blockchain ethereum (np. ERC-1337);
- NEP-5 – używany w przypadku tokenów opartych na blockchainie NEO;
- BEP-2 – tokeny wykorzystujące blockchain Binnance.
Token – waluta i kryptowaluta
Czasami token bywa mylony z kryptowalutą lub nawet z rozmysłem te nazwy są używane zamiennie. Owszem, różnica między nimi bywa subtelna, ale musimy pamiętać, że token i kryptowaluta to jednak nie to samo. Jak odróżnić jedno od drugiego? Wbrew pozorom nie jest to skomplikowane. Jeżeli cyfrowy pieniądz ma swój blockchain, sieć, wtedy jest na pewno kryptowalutą. Natomiast token korzysta z innych sieci i platform.
Kryptowaluta to moneta, chociaż cyfrowa. Natomiast token, jak wcześniej wspomnieliśmy, to żeton cyfrowy, który ma szersze zastosowanie niż kryptowaluta. Token może dostarczać konkretnej wartości inwestorom w postaci przejętych aktywów, może być nagrodą w konkursach, może uprawniać do różnych rabatów itd. Nie możemy zatem utożsamiać tych dwóch pojęć czy stosować ich zamiennie.
Jak tworzy się tokeny?
Tokeny są generowane w określonej sieci (blockchain). W jednej sieci może funkcjonować bardzo wiele tokenów. Stworzenie tokenu nie jest skomplikowane, wystarczy przeciętna wiedza programistyczna. Musimy jednak pamiętać, że do tworzenia tokenów konieczne są kontrakty smart, bo to właśnie za ich pomocą generowane są wirtualne żetony. Smart kontraktem może być zarówno program komputerowy, jak i protokół przeznaczony dla cyfrowych umów. W blockchainie można tworzyć smart kontrakty bez żadnych ograniczeń. Jednak transakcje, które wykonujemy na tokenach, trzeba opłacać kryptowalutą odpowiednią dla danego blockchainu (np. w ethereum to ETH). Musimy o tym pamiętać, planując generowanie nowych tokenów. Najpierw zatem trzeba się zaopatrzyć w odpowiednią kryptowalutę.
Tokeny – zalety i wady
Do zalet tokenów możemy z pewnością zaliczyć:
- możliwość dokonania łatwej, szybkiej i bezpiecznej płatności u sprzedawcy akceptującego wybrany token;
- możliwość wymiany na inne tokeny lub kryptowaluty;
- dużą elastyczność pozwalająca dostosować tokeny do różnych aplikacji;
- dużą popularność – zgodnych z tokenami jest wiele giełd i portfeli cyfrowych;
- zapewnienie dostępu do różnych aktywów;
- możliwość handlowania stokenizowanymi papierami wartościowymi znanych spółek na różnych giełdach.
Jeśli chcielibyśmy szukać wad tokenów, należałoby wymienić przede wszystkim taką kwestię jak duża łatwość uruchamiania tokenów, co może zostać wykorzystane przez różnych oszustów.
Rejestracja tokenów
Ktoś, kto tworzy określony token, może dokonać jego rejestracji, chociaż nie jest to wymagane żadnymi przepisami prawnymi. Warto jednak to zrobić. W ten sposób emitent tokenu zabezpiecza skutecznie swoje interesy. Łatwo wyobrazić sobie sytuację, gdy pewien token osiąga dużą popularność, a jego nazwa nie została zarejestrowana i na rynku pojawiają się tokeny o identycznej nazwie, korzystając z tej popularności.
Rejestracja nazwy tokenu pozwala w takim przypadku dochodzić swoich praw. Do tego po rejestracji często wzrasta reputacja tokenu. Z takiego kroku mamy zatem same korzyści. Jeszcze przed rejestracją tokenu należy wybrać jego nazwę – najlepiej jak najbardziej oryginalną, żeby pozwalała wyróżnić łatwo token wśród innych. Aby upewnić się, że nasz token jest rzeczywiście dobrze chroniony, najlepiej zarejestrować go w urzędach patentowych na terenie całej Unii Europejskiej i w Stanach Zjednoczonych. Można wziąć pod uwagę również niektóre kraje Azji.
Token SWAP – co to?
Warto wspomnieć o istnieniu takiej możliwości jak Token SWAP. Co się za tym kryje? Nieco wyjaśnia sama nazwa, ponieważ SWAP to po angielski „wymiana”. To termin znany od lat na rynku walutowym i transakcyjnym. W segmencie cyfrowych walut funkcjonuje właśnie z tokenami. Token SWAP stosuje się przeważnie w dwóch przypadkach:
- dotychczasowy blockchain, na którym ma działać kryptowaluta, zostaje wymieniony na inny;
- zostają zakończone prace nad własnym blockchainem i następuje jego uruchomienie.
Token SWAP polega zatem na wymianie tokenów jednego typu na tokeny innego typu. Na marginesie dodajmy, że istnieje także Atomic SWAP, gdy następuje szybka wymiana jednej kryptowaluty na inną. Idea jest taka sama w obydwu przypadkach.
Przyszłość tokenów
Na koniec powinniśmy się zastanowić, jaką przyszłość mają tokeny. W formie cyfrowych żetonów pojawiły się dość niedawno, więc trudno analizować dane historyczne. Widać jednak bardzo duży potencjał tokenów. Jest ich o wiele więcej niż samych kryptowalut, co wynika z łatwości ich tworzenia i faktu, że w jednym blockchainie można uruchomić ogromne ilości tokenów. Na przyszłość tokenów duży wpływ będą miały kwestie prawne i to, w jaki sposób zostaną tokeny uregulowane w różnych państwach. Bez wątpienia już teraz tokeny stają się symbolem nowoczesnego biznesu i innowacyjnych projektów poszukujących finansowania za pomocą cyfrowej waluty.
Tokeny pozwalają łatwo inwestować w różne aktywa, a do tego łatwo je generować i wpuszczać do obiegu. Tokeny są ściśle związane z walutą cyfrową, ale nie można ich utożsamiać z kryptowalutami, ponieważ mają dużo szersze zastosowanie. To bez wątpienia ich ogromna zaleta.
